Bukit Kutu merupakan salah satu lokasi pendakian paling popular di Selangor. Bukit Kutu terletak di daerah Hulu Selangor atau lebih tepat lagi di kawasan Kuala Kubu Bharu. Gambar di atas merupakan Pekan Kuala Kubu pada tahun 1906 dengan berlatarbelakangkan Bukit Kutu.
Walau bagaimanapun, jangan tertipu dengan namanya. Walaupun hanya dinamakan sebagai Bukit Kutu dan bukannya Gunung Kutu, pendakiaan ke puncak sangatlah mencabar bagi sesiapa sahaja tidak kira pendaki baru atau yang sudah berpengalaman.
BESARKAN TEKS A- A+
Bagi yang merancang untuk mendaki bukit ini, pastikan anda mendapatkan permit pendakian terlebih dahulu daripada Pejabat Hutan Daerah Hulu Selangor.
Terdapat 2 jalur utama pendakian ke puncak Bukit Kutu sama ada dari Ampang Pecah atau Kampung Pertak. Bagi kebanyakan pendaki, Bukit Kutu adalah lokasi latihan yang terbaik sebelum mendaki bukit atau gunung yang lebih mencabar seperti Gunung Nuang dan Gunung Rajah.
Bagi pendaki yang pernah sampai ke puncak, anda mesti akan dapat melihat bekas tinggalan banglo lama di atas Bukit Kutu. Persoalannya, siapakah pemilik banglo itu pada satuu ketika masa dahulu? Siapakah yang membina banglo tersebut dan bagaimanakah ianya musnah?
Sejarah Bukit Kutu
Hulu Selangor merupakan salah satu daerah perlombongan bijih timah yang utama di Selangor semasa zaman Kolonial British dan Kuala Kubu merupakan bandar perlombongan utama di daerah itu. Selepas empangan di bandar ini pecah pada tahun 1883, sebuah perbandaran baru dibina berhampiran Sungai Selangor.
Penduduk bertambah seiring dengan pengeluaran bijih timah dan tidak lama kemudian ia menjadi pusat pentadbiran bagi daerah itu.
Bagi yang tidak tahu, "Treacher Hill" merupakan nama asal Bukit Kutu. Treacher Hill dinamakan sempena bekas Residen British Selangor, William Hood Treacher manakala nama Malaya alternatif Bukit Kutu berasal daripada orang Orang Asli yang mengatakan laluan denai ke puncak itu terlalu panjang, seperti kutu.
Pembinaan banglo di puncak
William Hood Treacher ialah Residen British Selangor dari tahun 1892 hingga 1896 dan, pada tahun 1893, beliau datang dalam lawatan pemeriksaan ke Hulu Selangor. Ketika di Kuala Kubu, beliau bermalam di bukit ini dan kemudiannya mengulas bahawa bukit ini boleh menjadi tapak yang berpotensi untuk menjadi sanatorium.
Komen beliau disusuli dalam artikel dalam Straits Times Weekly Issue (1893) yang memetik laporan rasmi oleh Selangor Gazette bahawa kawasan ini mempunyai beberapa kelebihan sebagai sanatorium antaranya termasuk akses yang baik melalui pembinaan jalan denai, mata air yang baik berhampiran taman dan suhu sejuk.
Sanotarium ini merujuk kepada sebuah pusat pemulihan untuk rawatan perubatan orang yang sembuh atau mempunyai penyakit kronik.
British juga mempertimbangkan kemungkinan stesen bukit di Negeri Melayu Bersekutu lain, iaitu Gunung Kledang di Ipoh dan Gunung Angsi di Negeri Sembulan. Walau bagaimanapun, ia masih belum dibangunkan kerana ia tidak cukup tinggi dan mempunyai tanah rata yang terhad untuk menampung ramai pengunjung.
Gunung Tahan di Pahang juga turut masuk dalam senarai ini namun projek itu tida menjadi realiti kerana sebahagian daripada Gunung Tahan terletak di Kelantan, yang bukan sebahagian daripada Negeri Melayu Bersekutu.
Banglo pertama telah didirikan oleh Kerajaan Selangor pada tahun 1895 dan ini diikuti oleh sebuah banglo lain yang dibina pada tahun 1904. Dilaporkan bahawa di setiap banglo itu, terdapat empat bilik tidur, bilik persalinan, bilik mandi dan ruang tamu bersaiz besar dengan sebuah tempat pendiangan.
Setiap bilik tidur mempunyai dua katil, yang dibekalkan dengan selimut. Banglo-banglo itu juga dihubngkan dengan telefon yang disambungkan ke Bursa Kuala Kubu. Aktiviti pada waktu siang termasuk berjalan-jalan, bermain tenis, kroket dan kriket. Badminton dan ping-pong telah ditambah pada tahun-tahun kemudian.
Pada hari yang cerah di Bukit Kutu, dengan mata kasar anda boleh mengesan pekan Kuala Kubu, Rasa, Serendah dan juga tempat-tempat yang jauh seperti Bukit Fraser, Pulau Pangkor, Port Swettenham dan Morib. Teleskop juga disediakan.
Peningkatan populariti Bukit Kutu
Kebenaran untuk menggunakan banglo tersebut perlu diperolehi terlebih dahulu daripada Pegawai Daerah Kuala Kubu dan kadar sewanya ialah $1.00 sehari bagi setiap banglo. Pegawai kerajaan diberi penggunaan banglo secara percuma. Perjalanan ke puncak mengambil masa tidak lebih daripada 3 ½ jam dan kira-kira 2 ¾ jam turun.
Bukit Kutu dan banglo di atasnya ketika itu turut mendapat perhatian luar negara sehinggakan akhbar The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser pada tahun 1923 melaporkan bahawa 'dari segi jarak, laluan dari Rumah Rehat Kuala Kubu ke puncak Bukit Kutu di mana kedua-dua banglo itu terletak mengambil masa 8 ½ batu dan 8 ¾ melalui laluan berperingkat baik ke atas bukit'.
Sementara itu, akhbar The Straits Times melaporkan pada 15 April 1930 bahawa Rex Duncan dan J.L Ross naik ke puncak dengan motosikal mereka dan mereka menggunakan motosikal Matchless 250 cc, salah satu jenama tertua motosikal British. Tiga tahun sebelumnya, Mackenzie juga menggunakan motorsikal yang sama untuk mencapai puncak.
Penurunan populariti Buku Kutu
Populariti Bukit Kutu mula merosot apabila Bukit Fraser dibuka kepada pengunjung pada tahun 1922. Sejak 1926 dan seterusnya, tapak itu mula menghadapi masalah pergerakan tanah namun malangnya permintaan bantuan daripada kerajaan negeri tidak menjadi kenyataan.
Akhirnya, pada 31 Disember 1932, resort ini menamatkan operasinya. Pada tahun 1933, salah sebuah banglo telah dibeli oleh Mat Ripin pada harga $28.00 tetapi kemudiannya dia terpaksa memulangkan harta itu kerana dia seorang kakitangan kerajaan.
Pada tahun 1936, banglo itu dijual sekali lagi, kali ini pada harga $100.00 kepada T.E. Emmett yang berkata dia mahukannya untuk kegunaan peribadinya sendiri. Sejak itu, Bukit Kutu ditinggalkan dan lalua pendakian itu hilang dalam tumbuh-tumbuhan tebal.
Banglo yang terdapat di puncak Bukit Kutu dipercayai musnah terkena ledakan bom sewaktu Zaman Perang Dunia Kedua dahulu. Sebuah cerobong asap dan pendiang api, tangga masuk utama dan dinding batu di hujung rabung adalah satu-satunya sisa banglo.
Hari ini, Bukit Kutu adalah tempat mendaki yang popular. Titik permulaan adalah di Kampung Pertak, sebuah penempatan Orang Asli yang terletak berhampiran Empangan Selangor. Tradisi mendapatkan kebenaran untuk melawat Bukit Kutu sejak penubuhannya masih berlaku sehingga hari ini di mana permit masih diperlukan untuk mendaki ke puncak..
Kredit:
